ไหมละลายและไหมไม่ละลาย ต่างกันอย่างไร
ไหมละลายและไหมไม่ละลาย ไหมเย็บแผล: แบบไหนเหมาะกว่า? ไหมเย็บแผลเป็นวัสดุทางการแพทย์ที่ใช้สำหรับปิดบาดแผลหรือแผลผ่าตัด หรือการ ร้อยไหม เพื่อให้เนื้อเยื่อสมานตัวและหายได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยทั่วไปสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ ไหมละลาย และ ไหมไม่ละลาย ซึ่งแต่ละแบบมีคุณสมบัติ ข้อดี ข้อเสีย และวิธีการดูแลที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนหลายคนอาจสงสัยว่า
-
ไหมละลายหรือไม่ละลายดีกว่ากัน?
-
ทำไมบางครั้งหมอเลือกใช้ไหมที่ไม่ละลาย ทั้งที่ต้องตัดไหมและทำแผลทุกวัน?
-
ถ้าไหมละลายสะดวกกว่า ทำไมไม่ใช้ทุกกรณี?
คำตอบคือ การเลือกใช้ไหมประเภทใดนั้นขึ้นอยู่กับ สภาพแผล, ประเภทการผ่าตัด, และ ดุลยพินิจของแพทย์ เพื่อให้แผลหายดีและลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน เราจะพาคุณไปทำความเข้าใจข้อแตกต่างของไหมแต่ละประเภท พร้อมไขข้อสงสัยที่หลายคนอยากรู้ค่ะ
ไหมละลายคืออะไร?
ไหมละลาย หรือที่เรียกว่า ไหมดูดซึมได้” (Absorbable suture) คือไหมเย็บแผลที่สามารถย่อยสลายได้เองภายในร่างกาย โดยไม่ต้องกลับมาตัดไหมภายหลัง วัสดุที่ใช้ผลิตไหมชนิดนี้ เช่น
-
Polyglycolic Acid (PGA)
-
Polydioxanone (PDS)
-
Catgut (ไหมธรรมชาติจากลำไส้สัตว์)
ไหมละลายจะเริ่มสลายตัวภายในประมาณ 7–90 วัน ขึ้นอยู่กับชนิดของไหมและสภาพร่างกายของผู้ป่วย
ข้อดีของไหมละลาย
✔ ไม่ต้องตัดไหม ลดความเจ็บปวดและค่าใช้จ่ายในการติดตามผล
✔ เหมาะกับบริเวณที่เข้าถึงยาก เช่น ช่องปาก มดลูก หรืออวัยวะภายใน
✔ ลดความเสี่ยงจากการเปิดแผลซ้ำ
ข้อจำกัดของไหมละลาย
✘ ความแข็งแรงของไหมจะลดลงเรื่อย ๆ เมื่อเวลาผ่านไป
✘ บางรายอาจเกิดอาการแพ้หรืออักเสบ
✘ ไม่เหมาะกับแผลที่ต้องการแรงดึงคงที่นาน ๆ
ไหมไม่ละลายคืออะไร?
ไหมไม่ละลาย หรือ ไหมไม่ดูดซึม (Non-absorbable Suture) เป็นไหมที่ไม่สลายตัวในร่างกาย จำเป็นต้องนัดแพทย์ตัดไหมเมื่อแผลหาย วัสดุที่ใช้ผลิตไหมชนิดนี้ เช่น
-
Nylon
-
Prolene
-
Silk
-
Stainless Steel
นิยมใช้ในแผลภายนอก หรือบริเวณที่ต้องการแรงดึงสูงและยาวนาน
ข้อดีของไหมไม่ละลาย
✔ แข็งแรง เหมาะกับแผลที่สมานตัวช้าหรือขยับบ่อย
✔ ลดโอกาสที่แผลจะเปิดก่อนหายสนิท
ข้อจำกัดของไหมไม่ละลาย
✘ ต้องพบแพทย์เพื่อตัดไหม
✘ อาจรู้สึกระคายเคืองมากกว่าไหมละลาย
✘ หากลืมตัดไหม อาจเกิดอักเสบหรือรอยแผลเป็นที่หนา
การเลือกใช้ไหมตามลักษณะต่างๆ
- หากเย็บผิวหนังทั่วๆไป มักใช้ไหมไม่ละลาย เพราะแผลที่ผิวหนังส่วนใหญ่เกิดจากอุบัติเหตุ เช่น มีแผลฉีกขาด หัวแตก แผลโดนฟัน แผลแยก แผลปริ ถ้าไม่ลึกหมอก็จะใช้ไหมไม่ละลาย ชนิด ไหมดำ หรือ Nylon เพราะแผลเหล่านี้เป็นแผลที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ อักเสบง่ายและนานได้ ถ้าเย็บด้วยไหมละลายก็อาจจะขาดหลุดได้ ก่อนที่แผลจะหาย นอกจากนี้ยังมีความเหนียว แข็งแรงทนการดึงรั้งได้ดี เหมาะกับผิวหนังมากกว่า
- กรณีที่จะเย็บผิวหนังด้วยไหมละลาย มักจะใช้กับแผลผ่าตัดที่ขอบเรียบ เย็บให้ชิดกันแนบสนิทได้ง่าย เพราะการเย็บด้วยไหมละลายจะต้องซ่อนปมไว้ใต้ผิวหนัง ซึ่งปมไหมนี้จะเป็นแหล่งรวมเชื้อโรค ถ้าแผลมีเชื้อโรคก็จะเป็นตัวก่อให้เกิดการติดเชื้อตามมา
- ในการใช้ไหมละลายเย็บผิวหนัง แผลต้องสะอาด เช่น แผลจากการผ่าตัดในห้องผ่าตัด เป็นต้น จึงไม่นิยมใช้เย็บผิวหนังในแผลอุบัติเหตุซึ่งเป็นแผลไม่สะอาด
- แผลที่ไม่ต้องการการตัดไหม เพราะตัดยาก เช่น แผลจากการคลอดลูกทางช่องคลอด แผลผ่าตัดในเด็ก แผลที่ลิ้น แผลที่กระพุ้งแก้ม แผลในดวงตา
- แผลติดเชื้อได้ง่าย เช่นแผลไส้ติ่งแตก จะใช้ไหมไม่ละลายด้านนอก แบบเย็บห่างๆไว้ เพราะถ้าหากมีหนองไหลออกมาจะได้เห็นได้ชัดเจน และระบายสารคัดหลั่งออกได้ง่าย
- เอ็นฉีกขาด กล้ามเนื้อฉีกขาด จะเลือกใช้ไหมละลายแบบที่ดูว่าเอ็น กล้ามเนื้อนั้นต้องดึงรั้งอะไรบ้างไหม กว่าจะติดกันดีใช้เวลานานเท่าไหร่ หากนานก็ใช้ Chromic catgut ไม่เยอะไม่นานก็ใช้ Plain catgut
- แผลผ่าตัดที่ต้องการความสวยงาม เช่น แผลหน้าท้องคลอดลูก แผลผ่าธัยรอยด์ ที่เย็บชั้นไขมันได้โดยไม่ดึงรั้งมาก ก็อาจจะเย็บแบบสอยด้วยไหมละลาย เป็นต้น
วิธีดูแลแผลหลังเย็บ
ไหมละลายและไหมไม่ละลาย ต่างกันอย่างไร?ไม่ว่าจะใช้ไหมชนิดใด การดูแลแผลอย่างเหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญ เช่น หลีกเลี่ยงการโดนน้ำในระยะแรก สังเกตสัญญาณอักเสบ หรือการแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพราะจะช่วยให้แผลหายดีและลดการเกิดแผลเป็น การเลือกใช้ไหมละลายหรือไหมไม่ละลาย ขึ้นอยู่กับลักษณะของแผล ตำแหน่งของการเย็บ และเป้าหมายในการรักษา ทั้งสองชนิดมีข้อดีและข้อจำกัดที่แตกต่างกัน ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์เพื่อการตัดสินใจที่เหมาะสมกับร่างกายและการรักษาของแต่ละบุคคลไหมทั้งสองแบบมีการใช้งานที่แตกต่างกันออกไปตามลักษณะของแผล ซึ่งหมอจะเป็นคนตัดสินใจว่าแผลแบบไหนเหมาะสมกับด้ายแบบใด หากคุณถูกเย็บแผลด้วยไหมไม่ละลายก็อย่าได้น้อยใจหมอไปเลยนะคะ
